Thép có bị gỉ không? Cách hạn chế thép gỉ hiệu quả

Gỉ sét là quá trình ăn mòn do tác động của các yếu tố tự nhiên như nước, oxy không khí với vật liệu. Vậy thép có bị gỉ không? Cùng Kho thép xây dựng giải đáp thắc mắc cũng như bật mí cách hạn chế thép gỉ hiệu quả nhất trong bài viết sau!

Hiện tượng bị gỉ ở thép là gì?

Hiện tượng bị gỉ ở thép là quá trình thép bị ăn mòn khi tiếp xúc với không khí và nước. Sắt trong thép phản ứng với oxy và nước, tạo ra sắt oxit (gỉ). Đây là quá trình tự nhiên, trong đó thép bị oxy hóa dần, làm mất đi độ bền và gây ảnh hưởng đến cấu trúc. 

Quá trình này diễn ra theo phản ứng hóa học: 4Fe + 3O2 + 6H2O → 4Fe(OH)3

Các yếu tố như độ ẩm, oxy, và nhiệt độ cao có thể làm quá trình gỉ xảy ra nhanh hơn. Để ngăn chặn, người ta thường dùng các biện pháp như sơn phủ, mạ kẽm hoặc sử dụng thép không gỉ để bảo vệ bề mặt thép khỏi oxy hóa.

Xem thêm:

Cập nhật bảng báo giá thép xây dựng mới nhất 2025

Thép có bị gỉ không?

Đối với thắc mắc thép có bị gỉ không, thì câu trả lời là CÓ!

Thép hoàn toàn có thể bị gỉ. Quá trình này diễn ra khi sắt trong thép phản ứng với oxy và nước, tạo ra các hợp chất oxit sắt hoặc hydroxit sắt, làm bề mặt thép bị oxy hóa và trở nên gỉ sét. 

Ngay cả thép không gỉ, mặc dù có khả năng chống ăn mòn tốt nhờ chứa crom và niken, vẫn có thể bị gỉ trong những điều kiện khắc nghiệt do tác động của axit mạnh hoặc các hóa chất ăn mòn… khiến lớp màng bảo vệ trên bề mặt thép bị phá vỡ.

Xem thêm:

Tìm hiểu 1 kg sắt bao nhiêu tiền mới nhất 2025 ?

Nguyên nhân làm thép bị gỉ

Dưới đây là tổng hợp một số nguyên nhân phổ biến khiến cho thép bị gỉ.

Ăn mòn điện hóa

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất khiến thép có bị gỉ không. Khi thép tiếp xúc với bụi bẩn hoặc các kim loại khác, kết hợp với độ ẩm và nước ngưng tụ trong không khí, một vi hạt sẽ hình thành trên bề mặt thép. 

Vi hạt này gây ra phản ứng điện hóa, phá vỡ lớp màng bảo vệ tự nhiên của thép. Quá trình này làm cho thép dễ bị oxy hóa hơn, dẫn đến việc hình thành gỉ.

Ăn mòn cục bộ

Ăn mòn cục bộ xảy ra khi bề mặt thép tiếp xúc với các chất hóa học như muối, kiềm, hoặc axit. Điều này thường diễn ra trong quá trình thi công hoặc sử dụng khi các chất như vôi, nước kiềm, hoặc các hợp chất khác tiếp xúc trực tiếp với thép. 

Ăn mòn cục bộ không xảy ra trên toàn bộ bề mặt mà chỉ ở một số vị trí cụ thể, nhưng vẫn đủ để làm tính chất của thép bị suy yếu và gỉ.

Tác động của môi trường

Tác động của môi trường, đặc biệt là nơi có nhiều khí cacbonic, oxit nitơ, hoặc sunfua, có thể thúc đẩy quá trình ăn mòn hóa học. 

Khi các khí này kết hợp với nước trong không khí, chúng tạo ra các axit mạnh như axit sunfuric hoặc axit nitric… gây ăn mòn thép khi tiếp xúc, làm thép bị oxy hóa và gỉ sét nhanh chóng. Đây là lý do tại sao thép thường bị gỉ nhiều hơn ở những nơi có độ ẩm cao hoặc trong môi trường công nghiệp.

Chất lượng của thép

Hàm lượng hợp kim trong thép là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng chống gỉ. Các loại thép không gỉ thường chứa hàm lượng crom cao, tạo ra một lớp bảo vệ trên bề mặt thép, ngăn chặn quá trình oxy hóa. Nếu lượng crôm hoặc các hợp kim chống gỉ khác không đủ, lớp bảo vệ này sẽ yếu, khiến thép dễ bị gỉ khi tiếp xúc với không khí và nước.

Ngoài ra, cấu trúc bên trong thép cũng rất quan trọng. Nếu thép không được luyện kỹ, cấu trúc tinh thể có thể không đồng đều. Những vùng này dễ bị ăn mòn hơn, đặc biệt khi thép tiếp xúc với muối hoặc axit… khiến thép bị gỉ nhanh chóng, ngay cả trong môi trường không quá khắc nghiệt.

Không có lớp bảo vệ

Nếu thép không được phủ lớp bảo vệ như sơn, mạ kẽm hoặc các chất chống ăn mòn, bề mặt thép sẽ phải tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân trong không khí và nước, dẫn đến hiện tượng gỉ. 

Thực tế, các lớp bảo vệ này tạo ra một lớp chắn vật lý giữa bề mặt thép với các yếu tố bên ngoài, ngăn quá trình oxy hóa tốt hơn trong các điều kiện thời tiết ẩm ướt hoặc môi trường có hóa chất.

Xem thêm:

Thép và sắt khác nhau như thế nào ?

Một số dạng gỉ phổ biến của thép

Dưới đây là một số dạng phổ biến của thép có bị gỉ không.

Rỗ ăn mòn

Đây là dạng gỉ phổ biến nhất, biểu hiện qua những chấm nhỏ hoặc hố màu nâu sẫm trên bề mặt thép. Nguyên nhân thường do sự tiếp xúc với clorua (muối) hoặc môi trường có nhiệt độ cao. Mặc dù không ảnh hưởng ngay đến tính chất cơ học của thép, nhưng các vết rỗ này có thể lan rộng và làm hư hỏng bề mặt thép.

Đường nứt ăn mòn

Hiện tượng này thường xảy ra ở các vùng có cạnh sắc hoặc xung quanh bu lông, ốc vít, nơi không được che phủ kỹ. Đường nứt ăn mòn giống với rỗ ăn mòn, nhưng xảy ra ở nhiệt độ thấp hơn. Các vết nứt có thể lan rộng do tác động của môi trường và làm suy yếu cấu trúc thép.

Sự ăn mòn điện

Xảy ra khi hai kim loại khác nhau tiếp xúc và có sự dẫn điện qua chất lỏng. Dòng điện này gây ra quá trình ăn mòn, trong đó kim loại có độ bền thấp hơn sẽ bị gỉ nhanh hơn.

Ăn mòn do lực tác động

Đây là hiện tượng xảy ra khi thép chịu đồng thời tác động của ứng suất cơ học, môi trường và nhiệt độ cao. Sự kết hợp này tạo ra các vết nứt nhỏ trên bề mặt kim loại, và những vết nứt này có thể lan rộng nhanh chóng, làm yếu đi tính chất cơ học của thép.

Ăn mòn liên vùng

Hiện tượng này xảy ra khi thép không gỉ tiếp xúc với nhiệt độ cao trong một thời gian dài. Crom và cacbon trong thép kết hợp tạo thành các hạt cacbua crom dọc theo biên hạt, làm giảm hàm lượng crom ở khu vực này. Kết quả là vùng này dễ bị ăn mòn hơn, gây ra hiện tượng gỉ dọc theo các đường viền hạt của thép.

Xem thêm:

Giải đáp thắc mắc: 1 cuộn thép nặng bao nhiêu tấn ?

Cách hạn chế thép gỉ hiệu quả

Để hạn chế tình trạng thép có bị gỉ không, đảm bảo tính thẩm mỹ và chất lượng của thép, các chuyên gia xây dựng gợi ý một số cách dưới đây:

🔹 Sơn chống gỉ: Lớp sơn chống gỉ ngăn cản không khí và độ ẩm tiếp xúc trực tiếp với bề mặt thép, từ đó hạn chế quá trình oxy hóa gây gỉ sét. 

🔹 Mạ kẽm: Mạ kẽm là kỹ thuật phủ một lớp kẽm lên bề mặt thép, tạo ra một lớp bảo vệ chống lại sự ăn mòn và gỉ. Phương pháp này hiệu quả cho thép sử dụng ngoài trời, đặc biệt là trong môi trường ẩm ướt hoặc có muối biển.

🔹 Lớp phủ chống ăn mòn: Ngoài mạ kẽm và sơn chống gỉ, các lớp phủ epoxy hoặc hợp chất polymer cũng cung cấp màng bảo vệ mạnh mẽ, giúp ngăn chặn sự ăn mòn do tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố gây hại.

🔹 Bảo quản trong môi trường khô ráo: Tránh bảo quản thép trong các môi trường đổ ẩm cao; thay vào đó là nơi khô ráo và thoáng mát để giảm thiểu nguy cơ gỉ.

🔹 Bảo dưỡng định kỳ: Việc kiểm tra và vệ sinh bề mặt thép định kỳ giúp phát hiện và xử lý sớm các dấu hiệu gỉ. Đồng thời, cần làm sạch bề mặt khỏi bụi bẩn và tạp chất, tái áp dụng lớp phủ bảo vệ khi cần.

Tổng kết

Trên đây là giải đáp chi tiết Thép có bị gỉ không? Hy vọng qua bài viết đã giúp bạn biết các hạn chế thép gỉ hiệu quả để bảo vệ bề mặt và chất lượng thép luôn bền đẹp nhé!

Đừng quên theo dõi Kho thép xây dựng để không bỏ lỡ các kiến thức vật liệu xây dựng hữu ích khác!

Content